Σκύθες

Αρχαίος λαός που κατοικούσε στη νότια Ρωσία και τον οποίο γνωρίζουμε από τις πληροφορίες που δίνει ο Ηρόδοτος στο 4o βιβλίο του, καθώς και από τα αρχαιολογικά ευρήματα σε μια μεγάλη περιοχή, που εκτείνεται από τις ακτές της Μαύρης θάλασσας ως την Πολωνία και τη Γερμανία, και από τη Σιβηρία ως την Κίνα. Σκυθία ονομάζεται από τον Hpo δοτο η περιοχή μεταξύ του Δούναβη και του Τανάιδος (Δον)· κατόπιν το όνομα Σκύθες δηλώνει αόριστα όλους τους λαούς προς τα Β τη Μαύρης θάλασσας (Εύξεινου Πόντου). Ελάσων Σκυθία ονομάζεται αργότερα η Δοβρουτσά, που επί Διοκλητιανού αποτέλεσε επαρχία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Οι Σ. ήταν αρχικά λαοί νομαδικοί της περιοχής μεταξύ Δνείστερου και Λίμνης Αράλης· κατόπιν, μ μια μετανάστευση λαών που ξεκίνησαν από τη Κίνα, μετακινήθηκαν κι αυτοί, και συναντάμε τους Σ. συμμάχους των Ασσύριων εναντίον των Κιμμέριων τον 7o αι. π.Χ. · ενώ οι Κιμμέ ριοι απωθήθηκαν στη Μ. Ασία, οι Σ. εγκαταστάθηκαν στις ασιατικές ακτές του Εύξεινο Πόντου, απ’ όπου επιχειρούσαν μεγάλες επιδρομές. Όταν πέρασε η κυριαρχία της Ασίας από τους Ασσύριους στους Μήδους, οι Σ. απωθήθηκαν με τη σειρά τους στα Β και εγκαταστάθηκαν, σε δυο ομάδες, πάνω από τον Εύξεινο Πόντο και την Κασπία. Αυτοί οι τελευταίοι ονομάζονταν Σάκαι και ήταν, καθώς και οι άλλοι Σ., ιρανικής καταγωγής, όπως αποδείχτηκε από τις γλωσσολογικές έρευνες. Σχετικά με τ έθιμά τους αναφέρει ο Ηρόδοτος ότι ζούσαν από την κτηνοτροφία και ότι τρέφονταν με άλογα και αλογίσιο γάλα, κατοικούσαν σε αμάξι που τα έσερναν βόδια, και πολεμούσαν με τόξο και μικρά σπαθιά. Η χώρα ήταν χωρισμένη σε διαμερίσματα με κέντρο κοντά στο ιερό του θεού του πολέμου, που λατρευόταν με τη μορφή σπαθιού. Οι βασιλικοί τάφοι ήταν στην περιοχή του Γέρρου, επί του Δνείπερου· κοντά στο ταριχευμένο σώμα του νεκρού βασιλιά σκότωναν και έθαβαν μια παλλακίδα, δούλους και άλογα. Τα ευρήματα τάφων του 6ου και 5ου π.Χ., αι., στο Κουμπάν, επιβεβαιώνουν τη διήγηση του Ηρόδοτου: γύρω από μια κεντρική αίθουσα, όπου υπήρχαν τα πτώματα του αρχηγού και άλλων αντρών και γυναικών, ήταν τοποθετημένοι με τάξη πολυάριθμοι σκελετοί αλόγων. Τα πλούσια ευρήματα επιτρέπουν να αναγνωρίσουμε τις πολιτιστικές επιδράσεις: πάνω σ’ ένα ιρανικό υπόβαθρο παρατηρούνται ασσυριακές και ελληνικές επιδράσεις: η ελληνική πόλη που τους επηρέασε περισσότερο είναι η Ολβία, ενώ αρκετά μικρότερη υπήρξε η επίδραση του Παντικάπαιου. Μετά τον 7o αι. π.Χ. οι Σ. απλώθηκαν προς τη Δύση, και τον 4o αι. εισχώρησαν στη Βουλγαρία· η εξάπλωση τους όμως αναχαιτίστηκε από τις μεταναστεύσεις των Κελτών και των Ιλλυριών και από τις εκστρατείες του Φίλιππου και του Μεγάλου Αλέξανδρου. Οι Σ. απωθήθηκαν σιγά-σιγά, και το 2o αι. π.Χ. ίδρυσαν ένα τελευταίο ισχυρό κράτος στην Κριμαία κάτω από την ηγεσία του Σκίλουρου κα του γιου του Πάλακου, οι οποίοι λεηλάτησαν πολλές ελληνικές πόλεις, μεταξύ των οποίων και την Ολβία- κατόπιν οι Σ. χωρίστηκαν σε διάφορους απομονωμένους πυρήνες ως την εποχή των μεγάλων μεταναστεύσεων των λαών. Ασημένιο στυθικό πιάτο με ένθετο χρυσό, του 7ου π.X. αιώνα, που ανήκει στον λεγόμενο «θησαυρό της Τσιβίγια». (Αρχαιολογικό Μουσείο, Τεχεράνη).

* * *

οι / Σκύθαι, ΝΜΑ

νομαδικός λαός ινδοευρωπαϊκής καταγωγής ο οποίος κατά τον 8ο και τον 7ο π.Χ. αιώνα μετανάστευσε από την κεντρική Ασία στην σημερινή νότια Ρωσία και με κέντρο την Κριμαία ίδρυσε μια πλούσια και ισχυρή αυτοκρατορία, που διατηρήθηκε επί πέντε αιώνες, προτού υποκύψει στους Σαρμάτες κατά το διάστημα από τον 4ο ώς τον 2ο π.Χ. αιώνα

νεοελλ.-μσν.

φρ. «Σκύθες μοναχοί»

εκκλ. μοναχοί τής Σκυθίας οι οποίοι είχαν μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη κατά την περίοδο τής βασιλείας τού Ιουστίνου Α' και προκάλεσαν την ανανέωση τής θεοπασχητικής έριδας, εντυπωσιάζοντας όσους ήλθαν σε επαφή μαζί τους με την αξιόλογη θεολογική κατάρτιση και τον ζήλο τους, χωρίς όμως να κατορθώσουν να θεμελιώσουν τις ακραίες απόψεις τους.